پویش شفافیت داوطلبانه میزان مشارکت در رأی‌گیری
شفافیت داوطلبانه حضور و غیاب و میزان مشارکت در رأی‌گیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی
با گذشت چهار دهه از عمر انقلاب شکوهمند اسلامی، مجلس شورای اسلامی ایران نماد مردم‌سالاری دینی و تجلی اراده‌ی مردم در امر حاکمیت است. تحقق شئون قانون‌گذاری و نظارتی مجلس شورای اسلامی به‌معنای پاسداری نظام از شعار جمهوریت و صیانت از حقوق مردم بوده و همین مهم، جایگاه برجسته و ویژه‌‌ی مجلس شورای اسلامی در قوای سه‌گانه را روشن می‌سازد. امام خمینی(ره)، بنیانگذار انقلاب اسلامی در باب اهمیت مجلس فرموده‌اند: «مجلس یک چیزی است که در رأس همه اموری که در کشور است واقع است. یعنی مجلس خوب همه چیز را خوب می‌کند و مجلس بد همه چیز را بد می‌کند». از همین رو قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اختیارات فراوانی را به مجلس و نمایندگان آن اعطا کرده است تا زمینه‌ی لازم برای احقاق حقوق ملت از طریق قانون‌گذاری صحیح و نظارت نمایندگان بر اجرای قوانین، فراهم گردد.
اما متاسفانه به دلیل سازوکارهای نادرست حکمرانی در کشور، مجلس و نمایندگان به مرجع مشخصی پاسخگو نبوده و همین مسئله موجب اخلال در پیشرفت وظایف خانه‌ی ملت گردیده است. وجود تعارض منافع در مجلس شورای اسلامی، تقدم منافع شخصی و محلی بر منافع ملی، وجود فساد، رانت و ویژه‌خواری در مسائل اقتصادی، وقوع تبانی و فساد در استیضاح و سوال از مسئولین اجرایی، ابهام در اطلاع‌رسانی نتایج تحقیق و تفحص‌ها، ضعف در سازوکار خودنظارتی مجلس و عدم انتقال صحیح دغدغه‌ها و مطالبات مردمی به نمایندگان همه مصادیقی از ضعف‌های ساختاری و عدم پاسخگویی نمایندگان هستند.
موارد مذکور اگرچه به رویه‌ی غالب در مجلس تبدیل نگشته اما وجود همین موارد اندک نیز شایسته‌ی مجلس شورای اسلامی نمی‌باشد. نظر به اهمیت قوه‌ی مقننه و جایگاه پررنگ آن در اصلاح سایر دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی، اصلاح ساختاری، افزایش کارآمدی و پاسخگو ساختن مجلس در صدر اولویت‌های شفافیت برای ایران قرار دارد.
به نظر می‌رسد در فقدان احزاب قدرتمند و ساختار یافته و هم‌چنین به طول انجامیدن فرآیند اصلاحات از طریق قانون اساسی، در شرایط فعلی تنها مرجع برای پاسخگو ساختن نمایندگان، مردم هستند. بررسی تجارب بین‌المللی نیز نشان می‌دهد که مهم‌ترین مسیر ایجاد این پاسخگویی، ارتقاء شفافیت مجلس است. در همین راستا اندیشکده‌ی «شفافیت برای ایران»، پژوهش‌های گسترده‌ای را در زمینه‌ی احصاء شاخص‌های شفاف‌سازی مجلس و نحوه اجرایی ساختن شفافیت در این نهاد انجام داده است. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
- پروژه شفافیت داوطلبانه حضور و غیاب و میزان مشارکت در رأی‌گیری: انتشار داوطلبانه و منظم حضور و غیاب و میزان مشارکت در رای‌گیری قریب به یک سوم نمایندگان مجلس شورای اسلامی بصورت ماهانه (از آبان ماه این اطلاعات به صورت کاملا داوطلبانه از طریق سایت مجلس منتشر می‌شود)، نامه به رئیس محترم مجلس برای موافقت با انتشار داوطلبانه این اطلاعات، پیگیری اضافه شدن تعداد بیشتری از نمایندگان محترم به این پویش، تعامل با مدیر فاوا و کارکنان هیئت رئیسه مجلس برای امکان انتشار این اطلاعات
- پروژه شفافیت داوطلبانه آراء: تولید کتابچه شفافیت آراء حاوی دلایل توجیهی، پاسخ به شبهات و تجربیات بین‌المللی و … جهت ارسال به نخبگان و افراد تاثیرگذار در فضای رسانه‌ای کشور، تدوین طرح شفافیت آراء نمایندگان و ارائه آن توسط یکی از نمایندگان مجلس، عضویت نماینده اندیشکده شفافیت برای ایران در کارگروه شفافیت آراء مجلس و …
- همکاری در توسعه سایت جدید مجلس شورای اسلامی: شفافیت برای ایران طی نامه‌ای مورخ ۹۶/۰۴/۲۴ به ریاست مجلس پیشنهاد همکاری خود را جهت راه‌اندازی سامانه جدید مجلس ارائه داد و پیرو دستور ایشان فعالیت خود را با واحد فناوری اطلاعات مجلس آغاز نمود. در بهمن ماه امسال از نسخه آزمایشی سایت مجلس شورای اسلامی به آدرس parliran.ir رونمایی شد.