در ادامه بررسی چالشهای فناوری شهروندی، به پژوهشهای انجام شده توسط پوپرت، بنیاد شوالیه و موسسه EHCE اشاره خواهیم کرد.
چالشهای فناوری شهروندی از نگاه پوپرت (Poppert)
دِرِک پوپرت (Derek Poppert) در یادداشتی تفصیلی با عنوان مروری بر فناوری شهروندی به سه سوال اصلی چیستی فناوری شهروندی، بازیگران این عرصه، چالشها، فرصتها و آیندهی آن پرداخته است. در این بخش متناسب با موضوع مورد بحث، به چالشهای اشاره در این یادداشت اشاره میگردد.
چالش اول: مدلهای کسب و کار پایدار و جریانهای درامدی قابل اعتماد
چالش اول اشاره شده در این یادداشت، به بحث مدلهای کسب و کار پروژهها و سامانههای فناوری شهروندی اشاره دارد. از آنجاییکه فناوری شهروندی، ذاتا برای حل مسائل عمومی بوجود آمده، سخت بتوان همانند پروژههای بخش خصوصی، با دید سودگرایانه به آن نگریست. با این حال، میتوان با نگاه به پروژههای موفق در این زمینه، برای رسیدن به مدلهای کسب و کار پایدار و همچنین جریانهای درآمدی قابل اعتماد تلاش کرد. در صورتی که پروژهی فناوری شهروندی به یک مدل کسب و کار خوب و جریان درآمدی مطمئن نرسد، پایدار ماندن آن دور از ذهن خواهد بود.
چالش دوم: تعداد محدود مشتریان
صنعت فناوریهای شهروندی، مشتریان بسیار محدودی دارد. در واقع در بسیاری از اوقات، تنها دولتها و سازمانهای بخش عمومی هستند که به عنوان مشتری پروژههای فناوری شهروند مطرح میشوند. به عنوان مثال در کشور آمریکا، ۱۹ هزار شهر، ۳ هزار منطقه و صدها اداره ایالتی و فدرال وجود دارند. بیش از ۹۰ درصد شهرها نیز جمعیتی کمتر از ۲۵ هزار نفر دارند. در واقع باید گفت، فناوریهای شهروندی که در ارتباط با دولت ایجاد میشوند، تنها بازاری با حجم ۲۳ هزار مشتری دارند.
چالش سوم: ایجاد راهحل مناسب
چالش سوم در رابطه با ماهیت خود فناوریهای شهروندی است. پروژههای فناوری شهروندی به منظور ارائه یک راهحل مناسب برای مسائل عمومی ایجاد شدهاند. نرخ شکست راهحلها برای مسائل عمومی بیشتر از دیگر مسائل است. چراکه این مسائل از پیچیدگی بالایی برخوردار بوده و باید با بازیگرانی همچون دولت، احزاب سیاسی و نهادهای عمومی و غیرانتفاعی در تعامل باشد.
چالشهای فناوری شهروندی از نگاه بنیاد شوالیه (Knight Foundation)
بنیاد شوالیه در گزارشی با عنوان «Scaling Civic Tech»، مهمترین چالشهای سازمانهایی که روی حوزهی فناوری شهروندی متمرکز شدهاند را بیان کردهاند. این چالشها به شرح زیر هستند:
۱- چالشهای مالی و درآمدی
جالب است حتی سازمانهایی که در زمینهی فناوری شهروندی به عنوان نمونهی موفق این حوزه شناخته میشوند نیز با چالشهای مالی و درآمدی زیادی روبرو هستند. کمتر سازمانی در این حوزه را میتوان با عنوان سازمان پایدار (به لحاظ درآمدی) شناخت. البته شاید دلیل این امر نیز، نوظهور و نوپا بودن این حوزه است و در آینده این مشکل برطرف شود. اما جریانهای درآمدی و مالی از اصلیترین چالشهای سازمانهای حوزه فناوری شهروندی بوده و تا الان نیز هست.
۲- اختلاف و ناسازگاری مدلهای درآمدی
یکی از چالشهای سازمانهای فناوری شهروندی، اختلاف مدلهای درآمدی در این حوزه است. برخی از مدلها برمبنای سازمانهای انتفاعی و برخی دیگر برمبنای سازمانهای غیرانتفاعی شکل گرفتهاند. فناوری شهروندی را بواقع نه میتوان در حوزه سازمانهای انتفاعی و نه میتوان در حوزه غیرانتفاعی تعریف کرد. از سوی دیگر، منابع قابل تکرار و معتمد درآمدی و ظرفیتهای سازمانی لازم برای دستیابی به این منابع در حوزههای مختلف فناوری شهروندی مانند شفافیت، رایدهی، تعاملات دولت-شهروند و … متفاوت است و یک سازمان این حوزه میبایست مدلهای مختلف درآمدی در آنِ واحد استفاده کند که خود چالش بزرگی است.
۳- مسیرهای رشد
یکی دیگر از چالشهای سازمانهای فناوری شهروندی مسیر رشد این سازمانهاست. از آنجاییکه تمرکز بیشتر این سازمانها بر توسعه ظرفیت فروش محصولات خود است و تامین مالی تیمهای خود را با استفاده از شبکههای دولتی قوی انجام میدهد تنها سازمانهایی با مدل کسب و کار انتفاعی میتوانند مسیر رشد خود را طی کنند. در صورتی که سازمانهایی با مدل کسب و کارهای دیگر همواره چالشهای جدی در طی مسیر رشد خود داشتهاند.
۴- نامشخص بودن سنجههای اثر
سنجش اثر در حوزه فناوری شهروندی بسیار سخت است. از آنجاییکه برای جذب منابع مالی نیاز است تا سازمانها عملکرد خود را به خوبی نشان دهند، اما ارزیابی عملکرد سازمانهای فناوری شهروندی به شدت سخت است. این سازمانها با مسائل عمومی و حوزهی عمومی ارتباط دارند و ارزیابی نتایج کارشان در این حوزه نیز نیازمند سنجههای دقیق و زیادی است که تاکنون در تحقیقات علمی کمتر به آنها توجه شده است.
۵- کمبود سرمایهگذاری در ظرفیتهای محوری
در حالی که سرمایهگذاریهای معمول، شرکتهای فناوری را قادر میسازد تا در ظرفیتهای اصلی خود مانند توسعه فناوری و بحث فروش سرمایه گذاری کنند، سرمایهگذاری بشردوستانه برای استارتاپهای فناوریهای شهروندی تا حد زیادی از اجرای پروژههای خاصی حمایت کرده است. سرمایهگذاران بشردوستانه باید چگونگی سرمایهگذاری در استارتاپهای فناوری شهروندی را در نظر بگیرند تا اطمینان حاصل کنند که سرمایهگذاری از رشد بلند مدت آنها پشتیبانی میکند و نه فقط اجرای کوتاه مدت پروژهها و برنامههای خاص.
چالشهای فناوری شهروندی از نگاه EHCE
موسسه European Hub for Civic Engagement در گزارشی، به مهمترین چالشهایی که فناوری شهروندی و همچنین فعالان و سازمانهایی که در این حوزه فعال هستند (به خصوص فعالان اروپایی در این زمینه) با آن روبرو هستند اشاره کرده است. این موسسه، چهار دسته از چالشها را شناسایی کرده است که در ادامه به آنها اشاره میگردد.
۱- چالشهای مرتبط با جامعه فعالان فناوری شهروندی
یکی از چالشهای اصلی حوزهی فناوری شهروندی، به جامعه فعالان این حوزه مرتبط است. یکی از مهمترین مشکلات این حوزه، عدم ارتباط و همکاری درون این جامعه (به خصوص در اروپا) است. این کاستی، تبادل دانش و ایجاد شبکههای کارآمدی که میتوانند پتانسیل جامعه فناوری شهروندی را که آزاد کنند با دشواری مواجه میکند. یکی از راهکارهای برطرف کردن این چالش، ایجاد فضای دیجیتالی همکاری در این زمینه است که وابسته به نهاد خاص و یا جغرافیای خاصی نبوده و برگرفته از خود این جامعه باشد.
۲- چالشهای مرتبط با منابع
بازیگران جامعه فناوری شهروندی، غالباً هنگام کار روی موضوع جدید یا هنگام تأسیس سازمان خود، از صفر شروع میکنند. مشکل و مسالهای که آنها میخواهند در جامعه به آن بپردازند مشخص و واضح است، اما منابع برای تأثیرگذاری معنادار آنها دست نیافتنی هستند. با این حال، این منابع وجود دارند. این منابع شامل دانش، مهارت فنی و یا سایر بازیگران با تجربه در این زمینه هستند. اما مهم به اشتراکگذاری این منابع و استفاده از آنهاست. در این بین، تنها جامعه فناوری شهروندی که قادر است منابع معتبر را به اشتراک بگذارد و از آن استفاده کند، می تواند به رشد خود ادامه دهد.
۳- چالشهای مرتبط با ایده و ایدهپردازی
مسیر رسیدن به یک ایده یا یک کمپین توسعه یافته طولانی است. در بیشتر موارد به بازخورد، انتقاد و اظهار نظر نیاز دارد. غالباً، ایدهها از بین میروند چراکه به اندازه کافی در تعامل انسانی شکل نگرفتهاند. تعاملات میتوانند ایدهها را به مراحل بعدی برسانند. باید در این زمینه، یک چارچوب برای تبادل ایدهها در فضایی امن (که ایده دزدی در آن مطرح نشود)، حمایتی و سازنده ایجاد کرد.
۴- چالشهای مرتبط با تامین مالی
تامین مالی، همواره یکی از چالشهای اصلی حوزه فناوری شهروندی است. در بسیاری از اوقات، فرآیند نحوهی اعطاء و توزیع بودجه در این زمینه به خصوص برای بازیگران کم تجربه مشخص نیست. در بسیاری از کشورها، عملا بودجهای برای فعالیتهای اینچنینی هزینه نمیشود. در کشورهای دیگر نیز فرآیندهای بوروکراتیک و ساختارهای طولانی، کار کردن در این زمینه را سخت میکند.