درباره ما
اندیشکده شفافیت برای ایران در سال ۱۳۹۳ و در پی دغدغه جمعی از پژوهشگران حوزه حکمرانی فعالیت خود را آغاز کرد. از نگاه این پژوهشگران که عمدتاً متخصصین رشته‌های مدیریت دولتی، حقوق عمومی و علوم سیاسی بودند، زیرساخت و راه‌حل اصلی عمده مشکلات مهم کشور، تحقق «شفافیت» و مفاهیم مرتبط با آن، نظیر مشارکت و نظارت همگانی، مدیریت تعارض منافع، داده‌ی باز و دسترسی آزاد به اطلاعات، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی با رویکرد ارتقای کارآمدی و پیشگیری از فساد بود. همین نگاه منشاء تعریف پروژه‌های پژوهشی گوناگون در این حوزه با هدف شناخت تجارب کشورهای دیگر در این موضوع بود. دو سال ابتدایی فعالیت اندیشکده را می‌توان، سال‌های تمرکز بر پژوهش دانست؛ بررسی تجارب جهانی، رویکردهای دینی با در نظر گرفتن اقتضائات بومی که با ساعت‌ها ارائه آنها به دانشگاه‌ها، مراکز دینی و نخبگانی همراه شده بود و رفته رفته زیرساخت تولید الگویی برای اجرا و تحقق شفافیت را مهیا می‌کرد.
با کامل شدن شبکه مفاهیم پیشگیری از فساد و همچنین دانش اقتضائات بومی توسط شفافیت برای ایران، اندیشکده وارد فضای اجرا شد. بحث‌هایی همچون شفافیت و راهکارهای پیشگیری از فساد روزهای نخست خود را در کشور می‌گذراندند، بنابراین شروع پروژه‌ها و به ثمر رساندن آنها با پیچ و خم‌های متعددی روبرو بود؛ پیچ و خم‌هایی که البته با پشتکار همکاران این اندیشکده و دانش تخصصی آنها به لطف خداوند به تدریج پشت سر گذارده می‌شد. انجام پروژه‌های متعدد اجرایی و البته همچنان پژوهشی در موضوع اجرای شفافیت، تجویز راهکار و مشاوره برای سازمان‌های مختلف دولتی و عمومی و در کنار همه این موارد، آموزش دستاوردهای اندیشکده با هدف گفتمان‌سازی و ترویج این مفاهیم در بدنه نخبگانی و همچنین عموم مردم را می‌توان از جمله فعالیت‌های اندیشکده در طول مدت فعالیتش دانست.
این اندیشکده در سال ۱۳۹۷، به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد با عنوان
«موسسه پیشگامان شفافیت و پیشرفت»
به شماره ۴۵۴۱۱ در وزارت کشور به ثبت رسید و در حال حاضر با حدود
۴۰ نفر از متخصصان و پژوهشگران رشته‌های علوم انسانی و فنی
مهندسی، به فعالیت‌های پژوهشی، گفتمان‌سازی و اجرایی می‌پردازد و
آماده همکاری با سایر نهادها و ارگا‌‌‌ن‌ها در راستای اهدافی نظیر:
۱) ارتقاء کارآمدی، سلامت، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی
معنادار در حکومت؛
۲) افزایش اعتماد و سرمایه اجتماعی؛
۳) مشارکتِ اثربخشِ مردم در عرصه‌های مختلف حکومتی؛ و
۴) پیشگیری و مبارزه با فساد، در چارچوب ارزش‌های «اسلامی-
ایرانی» و در راستای تحقق اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی، است.
تحقق شفافیت در کشور، مستلزم مطالبه‌گری آن توسط بدنه جامعه و اقشار گوناگون مردم از مسئولین است. به همین جهت اندیشکده شفافیت برای ایران یکی از اصلی‌ترین مأموریت‌های خود را، گفتمان‌سازی این مفهوم و ترویج آن در جامعه در قالب‌های مختلف قرار داده است. این مأموریت ابتدا خود را در قالب یادداشت‌هایی حول شفافیت و راهکارهای پیشگیری از فساد و در ادامه به شکل دوره‌های آموزشی، تولید محصولات چندرسانه‌ای و … نشان داد.
در حال حاضر این اندیشکده علاوه بر آموزش و ترویج مفهوم شفافیت، پروژه‌های متعددی را با نهادها و سازمان‌های مختلف دولتی و عمومی با هدف تحقق شفافیت انجام داده است.
-
یادداشت‌ها
944
-
دوره‌های آموزشی
34
-
پروژه‌های انجام شده
52
-
نقشه‌های شفافیت
14
تا منظور از مبارزه با فساد چه باشد! اندیشکده‌ی شفافیت برای ایران، منحصراً بر قلمرو پیشگیری از رخداد فساد (به عنوان مهم‌ترین رکن در مبارزه با فساد) فعال است و در این رابطه از مرجعیت برخوردار است. لذا مطلقاً در هیچ مصداقی از کشف فساد و گزارش تخلف ورود نمی‌کند. البته مجموعه‌های مختلف و رو به افزایشی در حوزه‌ی کشف فساد و پیگیری آنها وجود دارد و فعالیت می‌کنند که یکی از نمونه‌های مشهور آن، سمن دیده‌بان شفافیت و عدالت است. بدیهی است اندیشکده شفافیت برای ایران علی رغم همکاری با این مجموعه‌ها، اما به صورت مستقل و متمرکز بر پیشگیری از فساد است
حرف درستی است؛ شاید در آینده عنوان اندیشکده را عوض کردیم!
با این حال باید بدانیم که مفهوم شفافیت، یک رویکرد فراگیر نسبت به سایر موضوعاتی است که اندیشکده به آنها ورود می‌کند (همانند نخ تسبیح)، لذا این عنوان بی‌مناسبت هم نیست.
از محل انجام پروژه‌ها. فهرست پروژه‌های اندیشکده از طریق لینک (https://tp4.ir/project) قابل مشاهده است.
این حرف درست و مهمی است که درآمدزایی از محل مبارزه با فساد، بدون ریسک نیست، نظیر دستگاه‌های نظارتی و مالیاتی که در خطر دریافت رشوه قرار دارند. با این حال چند نکته در رابطه با فعالیت اندیشکده وجود دارد که این ریسک را به حداقل می‌رساند:
- قلمرو فعالیت اندیشکده کاملاً در حوزه‌ی پیشگیری و نه کشف فساد است. ما به دستگاه‌ها به صورت پیش‌دستانه‌ای پیشنهاد می‌کنیم که مهم‌ترین گلوگاه‌های رخداد فساد آنها کجاست و چطور می‌توانند آنها را تا حد امکان بهبود بخشند. لذا احتمال برخورد ما با مصادیق رخداد فساد حداقلی است و در عمل هم همینطور بوده است.
- ما هیچ برنامه‌ای برای کشف و گزارش فساد (مرحله‌ی پس از رخداد فساد) نداشته و نداریم؛ سطحی از مبارزه با فساد که بیشترین برخورد را با خاطیان دارد. لذا در این مرحله هم از کمترین ریسک آغشته شدن به فساد روبرو هستیم.
اندیشکده تحت مجوز حقوقی سازمان مردم نهاد، با عنوان مؤسسه پیشگامان شفافیت و پیشرفت به شماره ۴۵۴۱۱ و به تاریخ ۰۷/۰۶/۹۷ در وزارت کشور به ثبت رسیده است. لذا به هیچ عنوان دولتی یا خصوصی وابسته نیست و نمی‌تواند باشد.
بالای ۵۰ درصد از همکاران، دانشجو یا فارغ‌التحصیل مقطع دکتری هستند، حدودا ۳۵ درصد، دانشجو یا فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد و بقیه نیز دانشجوی کارشناسی هستند.
حدود ۱۳ نفر از اعضای اندیشکده در رشته مدیریت و زیرمجموعه‌های آن تحصیل کرده‌اند، ۶ نفر در رشته علوم سیاسی، ۵ نفر رشته حقوق عمومی و سایر اعضا نیز تحصیل‌کرده سایر رشته‌ها هستند.
راجع به بخش پایانی سوال نیز به بخش قلمرو موضوعات سایت اندیشکده به آدرس (قلمرو موضوعات | اندیشکده «شفافیت برای ایران») مراجعه کنید.
فهرست خوبی از اقدامات و پروژه‌هایی که اندیشکده تاکنون انجام داده در آدرس (https://tp4.ir/project) قابل مشاهده است.
پاسخ این سوال در صفحه‌ی همکاری با اندیشکده به آدرس (همکاری با ما | اندیشکده «شفافیت برای ایران») درج شده است.
متأسفانه تعداد نهادهای رسمی که در حوزه‌ی مبارزه با فساد فعالیت می‌کنند، اندک است. با این حال تلاش کرده‌ایم فهرستی از آنها را در این لینک از تالار گفتگو ثبت و بروز کنیم.