یکی از نقدهای وارد بر روش مرسوم سازمان‌ها و دولت‌ها در الکترونیک کردن خدمات دولتی، اصطلاحا «دیجیتال کردن دنیای کاغذها» است. ضعف اشتراک‌گذاری داره، تکثیر چندباره داده، طراحی خدمات بر مبنای ساختار سازمانی به جای نیاز مردم، موازی کاری در طراحی، انحصار در ارائه خدمات و … از جمله اشکالاتی است که به این شیوه وارد شده است. همچنین باید به دنبال راهی بود که ضمن کاهش هزینه، امکان ارائه خدمات بیشتر و بهتر دولت به مردم فراهم گردد. تغییر این وضعیت، مستلزم تغییر تفکر دولت به نحوه ارائه خدمات دولتی است؛ تحولی که فراتر از تغییر سطحی در رویه‌های انجام کارها یا بهینه‌سازی آن‌هاست. ایده «دولت به مثابه پلتفرم» چند سالی است در دنیا ارائه شده و مدعی است می‌تواند این تحول را ایجاد نماید. این ایده به طور خاص توسط دولت انگلستان از سال ۲۰۱۰ به کار گرفته شده و تحت عنوان سرویس دیجیتال دولت انگلستان (GDS) و در قالب پلتفرم Gov.uk اجرایی و نتایج مهمی را موجب شده است.
کتاب حاضر، ترجمه راهنمای اجرایی دولت به مثابه پلتفرم (Government as a Platform: Playbook) نوشته ریچارد پوپ است که در نوامبر سال ۲۰۱۹ منتشر شده است. این کتاب تحت برنامه Digital HKS مدرسه هاروارد کندی تألیف شده است. در این کتاب اجرایی، ریچارد یوب، پیشنهادها و راهنمایی‌های عملی برای توسعه پلتفرم‌های بین دولتی ارائه می‌دهد؛ راهنمایی‌هایی که بتواند موجب از بین رفتن سیلوهای (سیستم‌های مجزا) سازمانی، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و تغییر در نوع خدماتی که توسط دولت قابل ارائه است گردد.
نویسنده با اشاره به نقش پلتفرم‌ها در موفقیت دنیای کسب و کار، به استفاده از این ایده در متحول نمودن دولت می‌پردازد. به عقیده نویسنده، دولت به مثابه پلتفرم، اساسا خدمات بهتری را برای مردم متصور می‌شود و این کار را به گونه‌ای ممکن می‌سازد که کارگزاران دولتی و سیاستمداران و نیز بخش خصوصی و غیرانتفاعی بتوانند ساده‌تر و سریع‌تر نیازهای مردم را برآورده کنند. دولتی را در نظر بگیرید که بر مبنای اشتراک اجزاء APIها، استانداردها و مجموعه داده‌ها، مجدد سازماندهی گردد. این راهنما تلاش دارد بینش عمیق‌تری درباره مفهوم دولت به مثابه پلتفرم ارائه نماید، عبارتی که این روزها برای توصیف رویکرد جدید به ارائه خدمات دولتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در این راهنما به مثال‌ها و تجربیات متعددی از رویکرد استفاده از پلتفرم‌های بین سازمانی در کشورهای مختلف پرداخته که بسیار آموزنده و قابل استفاده است. با توجه به ماهیت بین رشته‌ای مفهوم و استفاده از استعاره ها و اصطلاحات فنی در این کتاب، مترجمان تلاش نموده‌اند برای بهبود در انتقال مفهوم، در مواقع مورد نیاز توضیحاتی را در پاورقی ارائه نمایند.
با توجه به اهمیت ایده «دولت به مثابه پلتفرم» که در بسیاری از کشورها به یکی از ارکان اصلی راهبرد تحول دیجیتال این کشورها تبدیل شده است و همچنین کمبود منابع فارسی در این خصوص، امید است ترجمه این کتاب برای کشورمان مفید و راهگشا باشد.
مهدی یخچالی – محمدوانقی بادی
بهار ۱۴۰۰
