بیانیه شفافیت برای ایران پیرامون سامانه «شفافیت قراردادها»

در پی رونمایی از سامانه «شفافیت قراردادهای کل کشور» (cdb.tp4.ir)، بازخوردهای مختلفی از مخاطبان محترم نسبت به چگونگی عملکرد این سامانه و صحت داده‌های مندرج در آن دریافت کردیم. در این بین برخی مخاطبان ضمن نادرست اعلام کردن داده‌های مندرج در سامانه و رفع مسئولیت از خود و قراردادهایشان، انتقاداتی را نسبت به نوع عملکرد این سامانه بیان نمودند. با این مقدمه توضیحی را نسبت به سامانه و داده‌های آن به مردم شریف ایران تقدیم می‌کنیم.

سازمان برنامه و بودجه موظف است به استناد بند «ب» ماده «۳» قانون «ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد» مصوب ۱۳۹۰ و به منظور ایجاد شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات قراردادهای بخش عمومی کشور نسبت به راه‌اندازی «پایگاه قراردادهای کل کشور» اقدام نماید. این سازمان به اصل وظیفه خود در توسعه پایگاه قراردادهای کل کشور عمل کرده و از نشانی cdb.mporg.ir در دسترس است، اما از منظر بستر ارائه داده و همچنین شیوه ارائه داده‌ی ضعف‌های مهمی از جمله ارائه داده در ساختار، بستر و قالب نادرست دارد که عملا داده‌ها را غیرقابل استفاده کرده است.

سازمان مردم نهاد «شفافیت برای ایران» با همراهی سمن «دیدبان شفافیت و عدالت» و برنامه تلویزیونی «پایش» برای رفع این مشکل مهم و ارائه‌ی حق اطلاعاتی مردم شریف ایران (مستند به بند«۲» قانون انتشار و و دسترسی آزاد به اطلاعات)، همچنین با توجه به این که قرادادهای بخش عمومی بالاترین احتمال فساد را دارند، نسبت به استانداردسازی و ارائه‌ی کاملا رایگان داده‌ها اقدام نموده است تا زیرساخت استفاده‌پذیری داده و نظارت مردمی در راستای مبارزه با فساد و ارتقای شفافیت در کشور را فراهم سازد. به طور مختصر شیوه‌ی فعالیت‌ سامانه‌ی «شفافیت قراردادهای کل کشور» به شرح زیر است :

1. داده‌های به صورت کاملا ماشینی و توسط خزنده‌های اختصاصی توسعه داده شده بدین منظور از پایگاه قراردادهای کل کشور(cdb.mporg.ir) خوانده می‌شوند.

2. با پردازش ماشینی، داده‌ها به سطح داده‌های استاندارد و قابل خوانش و تحلیل ماشینی ارتقا پیدا می‌کنند.

3. به صورت سیستمی، داده‌های استاندارد شده در سامانه‌ی شفافیت قراردادهای کل کشور نمایش داده شده و به همراه برخی نمودارها و تصویرسازی‌های پایه در اختیار مخاطبان محترم قرار گرفته است.

این فرآیند بدین معنی است که:

1. از مرحله‌ی خوانش داده از پایگاه قراردادهای کل کشور متعلق به سازمان برنامه و بودجه تا نمایش آن‌ها در سامانه شفافیت قراردادها داده‌ها در معرض پردازش دستی و خطای انسانی قرار نمی‌گیرند.

2. از هیچ داده‌‌ای جز آن‌چه در پایگاه قراردادهای کل کشور به صورت عمومی منتشر گردیده، استفاده نشده است.

با این توضیح، هر مخاطب منصفی به این نتیجه می‌رسد که سامانه‌ی شفافیت قراردادهای کشور صرفا بستر استانداردسازی و ارائه داده‌های منتشر شده در پایگاه‌های قراردادهای کل کشور، متعلق به سازمان برنامه و بودجه، است و نسبت به صحت داده‌‌ها مسئولیتی ندارد. بنابراین اگر داده‌ی نادرستی در سامانه‌ی شفافیت قراردادهای کشور (cdb.tp4.ir) موجود است، مسئولیت آن متوجه ثبت‌کنندگان داده در پایگاه‌های قراردادهای کل کشور و سازمان برنامه و بودجه است.

توسعه‌دهندگان سامانه‌ی شفافیت قراردادهای کل کشور (cdb.tp4.ir) از همه مردم شریف ایران، به خصوص بزرگوارانی که داده‌ای نادرست از آن‌ها در پایگاه‌ قراردادهای کل کشور (cdb.mporg.ir) ثبت شده است دعوت می‌کند تا در تلاشی جمعی فضای گفتگویی اجتماعی با سازمان ثبت کننده‌ی قرارداد و هم‌چنین سازمان محترم برنامه و بودجه را فراهم آورند و اصلاحات لازم را مطالبه کنند.

در پایان تاکید می‌کنیم که کارآمدترین روش مبارزه با ناکارآمدی، فساد و تبعیض چیزی جز شفافیت، دسترسی آزاد به اطلاعات و نظارت مردمی نیست. توسعه‌‌دهندگان‌ سامانه‌ی شفافیت قراردادها با درک این ضرورت و با رویکرد ایجاد بستر نظارت مردمی چنین تلاشی را آغاز کرده‌اند و برای ادامه‌ی مسیر و ریشه‌کن کردن فساد به همراهی آحاد مردم شریف ایران نیازمندند.

شفافیت برای ایران

دیده‌بان شفافیت و عدالت

۲۲ آذر ۹۷