| عنوان | نشست اول: شاخص‌های شفافیت مجلس، آشنایی با سازمان‌های ناظر بر پارلمان و کارویژه‌های آن |
| سخنران | محمدحسین مرادی |
| تاریخ برگزاری | ۱۳۹۹/۰۲/۲۰ |
شفافیت پارلمانی
شفافیت پارلمانی رویکردی است که تلاش دارد زمینه ورود و اظهارنظر همه‌ی مردم را در پارلمان از طریق انتشار دقیق و با کیفیت اطلاعات پارلمانی فراهم آورد. دسترسی و نظارت مردم بر پارلمان‌ها، همواره از گذشته‌های دور مدنظر سیاستمداران و حکمرانان بوده است و به همین دلیل همواره در تمام پارلمان‌ها، محلی برای حضور مردم تعبیه شده است تا مردم بتوانند از نزدیک نظاره‌گر مباحث باشند و با ارتباط با نماینده شهر خود و ارائه پیشنهادات و انتقادات به‌طور غیرمستقیم، در مباحث شرکت کنند.
هر چند این روش ناشی از یک نگاه درست و عمیق به حق مردم در نظارت و پایش دائمی حاکمان بوده است، اما به‌دلیل محدودیت‌های فیزیکی و اجرایی عملاً امکان ورود و نظارت همه مردم وجود نداشت. پیشرفت تکنولوژی‌های ارتباطی به تحقق هرچه بیشتر شفافیت پارلمانی کمک کرده است و توانسته مباحث را از طریق، روزنامه، رادیو، تلویزیون و اینترنت در اختیار مردم قرار دهد تا دیگر نیازی به حضور فیزیکی مردم برای نظارت بر رفتار قانون‌گذاران نباشد.
سازمان‌های ناظر بر پارلمان
اگرچه شفافیت به عنوان یک اصل، عموماً مورد استقبال قرار گرفته است، اما اغلب، پیاده‌سازی آن در یک مورد خاص، با ارزش‌ها و منفعت‌های شخصی و سیاسی افراد و گروه‌ها، در تضاد قرار می‌گیرد. به طور مثال ممکن است آشکارسازی اطلاعات، در تضاد با اهداف اقتصادی و سیاسی یک سازمان، قرار بگیرد و در نتیجه، آن سازمان، سیاستِ شفاف‌سازی را تهدیدی برای شهرت، وضعیت مالی و نفوذ سیاسی خود، بداند. در عین‌حال، فوایدِ شفاف‌سازی، اغلب، غیرمتمرکز هستند. ذی‌نفعان (شفافیت) ممکن است، مشتریان، سرمایه‌گذاران، کارکنان و اجتماع محلی باشند، که از سازمان‌یافتگی بسیار اندکی، برای حمایت از سیاستِ شفاف‌سازی و نظارت بر آن، برخوردار هستند. بنابراین، با در نظر گرفتن این شرایط (تمرکز هزینه‌ها و پراکندگی ذی‌نفعان)، در بلندمدت، اُفت سیاستِ شفاف‌سازیِ طراحی شده، در مقایسه با بهبود آن، محتمل‌تر است.
در سویی دیگر، ضروری است که سیاست‌های شفاف‌سازی، در طول زمان، بهبود یابند؛ چرا که اگر نتوانند همگام با تغییرات بازار، تکنولوژی و اولویت‌های عمومی، تغییر کنند و نقاط ضعف خود را برطرف سازند، نامرتبط یا ناکارآمد خواهند شد. از این‌رو، برای اینکه یک سیاست شفاف‌سازی، به یک سیاستِ پایدار تبدیل گردد، ضروری است که در طول زمان، دامنه شمولیت، میزان اطلاعات منتشر شونده، صحّت و دقت اطلاعات، و تعداد کاربران آن، افزایش یابند.
با توجه به موارد پیش گفته، شفافیت پارلمانی صرفاً با ایجاد و تقویت سازمان‌های متمرکزی با وظیفه ارتقاء شفافیت و پاسخگویی پارلمان‌ها محقق خواهد شد. این سازمان‌ها با پیگیری دائمی شفافیت پارلمانی، نماینده افکار عمومی و تجمیع‌کننده منافع ذی‌نفعان خرد شفافیت پارلمانی در مقابل مقاومت‌های غیرقانونی در برابر شفافیت خواهند بود. همچنین این سازمان‌ها داده‌های خام پارلمانی را با استانداردهای روز منتشر کرده و پارلمان‌ها را برای ارتقاء استانداردهای ارائه داده تحت فشار قرار خواهند داد.