از منظر علوم اجتماعی، در یک دسته‌بندی کلی، برای تعریف هر مفهوم سه دسته را می‌توان شناسایی کرد:
- تعریف مبتنی بر دانش عامه[۱]: این تعریف از ادبیات روزمره مردم ناشی می‌شود و اصطلاحاً به آن معنای عام[۲] نیز گفته می‌شود. بدیهی است که مفاهیم در علوم اجتماعی در خلاء خلق نمی‌شوند و ریشه در ادراک عمومی جامعه دارند. تعریف یک مفهوم از دیدگاه دانش عامه عموماً ساده، غیردقیق، سطحی و کلی است. از این رو در حوزه‌ی آکادمیک و عمل، کاربرد چندانی ندارند. البته در رویکردهای تفسیرگرایانه، برداشت کنشگران از واقعیت، اهمیت بسیاری دارد.
- تعاریف آکادمیک: این تعاریف بر اساس رویکردهای نظری و پژوهشی ارائه می‌شوند. اگرچه این تعاریف از دقت بالایی برخوردار هستند؛ اما مباحثه بر سر تعریف دقیق یک مفهوم ممکن است هرگز به سرانجام نرسد. پایان‌ناپذیری از ویژگی‌های علم ناشی می‌شود. با این حال، تکیه بر ادبیات آکادمیک اگرچه بسیار ضروری و سودمند است، اما ممکن است در مقام عمل مشکلاتی را به بار آورد.
- تعاریف عملیاتی[۳]: این تعاریف از تلفیق ادراک عمومی، نظریه‌های آکادمیک و موانع و چالش‌های اجرایی ناشی می‌شوند. این رویکرد اگرچه بر نظریه‌های آکادمیک و حتی دانش عامه تکیه می‌زند، اما ناظر بر مقام عمل است. این دسته تعاریف معمولاً از سوی سازمان‌های بین‌المللی، سازمان‌های مردم نهاد، اندیشکده‌ها یا سازمان‌های دولتی ارائه می‌گردد و به دلیل عملیاتی بودن آن در بسیاری از شرایط قابل تطبیق و کاربردپذیر است.
[۱] Common Sense
[۲] General Term
[۳] Operational
(قسمتی از کتاب مدیریت تعارض منافع در بخش عمومی) https://tp4.ir/?p=5809
لینک کوتاه:
