توضیح موقعیت تعارض منافع:
بازار سرمایه در ایران یک نهاد کاملا برمبنای مجوز است، حتی تغییر متراژ یک ساختمان کارگزاری هم منوط به دریافت مجوز است! در بحث مجوز دو نکته مهم وجود دارد. یکی بحث انحصار و دومی بحث تایید هر مجوز بوسیله تعداد افراد محدودی است. در بحث انحصار علی رغم اینکه در ظاهر انحصار در بازار سرمایه شکسته شده است اما در عمل بسیاری از فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند که براساس قوانین نانوشته انحصار وجود داشته و اگر مجوزی نیز صادر میشود برای برخی شرکتهای خاص است که اگر پیگیری کنید متوجه میشوید که ارتباطاتی نیز با سازمان داشتهاند. در واقع برخی از مصاحبهشوندگان در این پروژه اذعان داشتهاند که علی رغم ادعای مطرح شده در مورد رفع انحصار در مجوزها اما بسیاری از شرکتهای که در نوبت انواع مجوزها در بازار سرمایه هستند و مدارک لازم را نیز تهیه کردهاند اما هنوز سازمان به آنها مجوز نداده و بدون ذکر دلیل مشخص مدارک آنها را نه تایید و نه رد کردهاند.
در بحث اعطای مجوزها به جز بحث انحصار میتواند مورد دیگری نیز بوجود بیاید که ناشی از روابط است. ممکن است متقاضیانی علیرغم نداشتن صلاحیت، صرفا براساس روابطی که دارند مجوزی اخذ کنند. یا حداقل نوبت رسیدگی این افراد با توجه به روابطشان با هیئتهای تایید مجوز، تغییر کند و زودتر کارشان حل شود.
نظر مخالف: البته در این بین برخی مخالفان نیز وجود دارند. عدهای از مدیران بازار سرمایه اعتقاد دارند هماکنون این انحصار برداشته شده است و همچنین برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که نباید در این قضیه افراط صورت گیرد. چون اگر تعداد نهادهای مالی زیاد شوند نظارت کمتر شده و هر کدام از این نهادهای مالی خود میتوانند منشاء فساد شوند.
پیامدها:
امضای طلایی و انحصار خود میتواند منجر به فسادهایی مانند رشوه و موارد این چنینی شود. افرادی که به دنبال کسب مجوزهای مختلف هستند میتوانند با تطمیع افراد مختلف در هیئتهای مربوطه، مجوزها را دریافت کنند یا نوبت رسیدگی خود را تغییر داده و مجوز خود را زودتر دریافت کنند.
توضیح راهبرد:
یکی از کارهایی که باعث میشود تا ظن وجود انحصار در بازار سرمایه از بین برود، شفافیت فرآیندها و مشاهده وضعیت هر درخواست است. در واقع هیچ نوع درخواست اخذ مجوزی نباید در مرحله سکوت (یعنی نه رد و نه تایید) قرار بگیرد و مراحل آن باید مشخص شده و علت دقیق رد شدن نیز مشخص گردد. در غیر این صورت شائبه وجود انحصار در بازار سرمایه همواره وجود خواهد داشت.