شفافیت؛ دست یاری مدیریتشهری بهسوی شهروندان
دکتر بهاره آروین، رئیس کمیته شفافیت شورای اسلامی شهر تهران
شفافیت برای مدیریت شهری هیچ حد و مرزی ندارد. بر این اساس شورا بهعنوان پارلمان شهری در هر حوزهای که طبق پژوهشها نشان داده شده محمل و گلوگاه فساد است با شفافیت سیستماتیک به آن حوزه ورود و تلاش میکند و اگر نمیتواند آن را حذف کند، دستکم فساد را در آن حوزه تعدیل میکند. بر همین اساس بحث دیگری که کمیته شفافیت شورای اسلامی شهر تهران آن را بهطور جدی در دستور کار قرار خواهد داد، ورود به یکی از حوزههای مهم شهرداری، یعنی حوزه شهرسازی است. با توجه به مصوبه شورای شهر درخصوص در دسترس قرار گرفتن اطلاعات این حوزه، امیدواریم بارگذاری اطلاعات شهرسازی را بهعنوان قطعه دیگری از پازل شفافیت تا نیمه اسفندماه امسال اجرایی کنیم.
از سوی دیگر یکی از دلایلی که شورای شهر تا اینجای کار به بخش عمدهای از اهداف خود در زمینه شفافسازی دست یافته، همگام و همسو بودن شهرداری با پارلمان شهری بوده است. پیشگام بودن معاونت توسعه منابع انسانی در زمینه شفافیت بهویژه در مورد اخیر و در زمینه بارگذاری اطلاعات حوزه منابع انسانی در سایت شفافیت سبب شده است شورای شهر در این راه یک گام دیگر به جلو بردارد. درحالیکه معمولا هر واحد اجرایی ممکن است به سبب منافع سازمانیاش، خیلی نسبت به انتشار و در دسترس عموم قرار دادن همه اطلاعات درون سازمانی خود میل و رغبت نداشته باشد. اما به هر روی دیدیم که با استناد به قانون برنامه ششم توسعه که تصریح میکند حقوق مدیران باید در دسترس عموم قرار بگیرد، حوزه منابع انسانی شهرداری تهران حتی جلوتر از دولت پیشگام شد و حقوق کارکنان خود را در سامانه شفافیت در معرض دید شهروندان قرار داد. به همین دلیل، اینکه بعضا عنوان میشد ممکن است برخی مدیران در ردههای مدیریتی شهرداری با روند شفافیت موافق نباشند، نهتنها حقیقت ندارد بلکه معتقدم، هستند مدیران اثرگذاری که با روند شفافسازی در همه ردهها همراه و همگاماند؛ همچنین بر این باورم تعداد کسانی که با این روند مخالفت دارند، بسیار اندک هستند.
اگر شفافیت، روند پایدار و تثبیت شدهای را میخواهد طی کند، باید از اطلاعاتی که در دست دارد، استفاده درست و بجا کند. بهرهگیری افشاگرانه از اطلاعات نهتنها سبب سلب اعتماد عمومی میشود، بلکه میتواند خود فسادآور باشد. بنابراین استفاده تحلیلی از این آمار و اطلاعات گامی رو به جلو خواهد بود.ضمن اینکه شورای شهر و شهرداری زمانی این روند را ثمربخش و مفید میداند که مدیریت شهری علاوه بر افزایش پاسخگویی، بتواند در بهبود سیاستگذاریهای خود نیز از تحلیلهای نهادهای تخصصی استفاده کند. بنابراین از همه ان.جی.اوها، گروههای تخصصی و دانشگاهیان دعوت میکنم از اطلاعات بارگذاریشده روی سامانه شفافیت که در دسترس عموم هم قرار دارد، استفاده تحلیلگرانه و در راستای بهبود سیاستگذاریها کرده و مجموعه مدیریت شهری را در روندی که آغاز کرده پشتیبانی بیشتری بکنند.
در آخر با توجه به اینکه مجموعه مدیریت شهری به بلوغ شهروندان، نهادها و جامعه مدنی اعتماد دارد. نظارت همگانی را به نظارت متمرکز ترجیح میدهد. اما با توجه به اینکه در نظارت همگانی هر اطلاعاتی که منتشر میشود ممکن است نقصهایی داشته باشد و حتی تخلفاتی در آن روی دهد، رویکرد دوره جدید مدیریت شهری این است که این نهاد آنقدر پیچیده و عریض و طویل است که نظارت متمرکز بر آن جوابگو نیست. بر همین اساس شفافیت، دست یاری مدیریت شهری به سوی شهروندان است برای اینکه همه با هم بتوانند فساد و تخلف را کشف کنند و آن را کاهش دهند.
شفافیت در شورای شهر و شهرداری تهران
تحقق شفافیت یکی از اولویتهای اصلی تلاشها و پیگیریهای اعضای پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران بوده است. انتشار عمومی اطلاعات قراردادهای کلان، انتشار عمومی اطلاعات پروانههای صادره در سطح شهر، انتشار اطلاعات مدیران و کارکنان به همراه اطلاعات سفرهای خارجی انجامشده در مجموعه شهرداری تهران، انتشار استاندارد سند بودجه و گزارش عملکرد آن و در اخیرترین مورد، انتشار عمومی پژوهشهای انجامشده در شهرداری تهران، که همگی برای اولین بار در کشور انجام شدهاند، دستاورد تلاشهای بیستویک نفر عضو پیگیر تحقق شفافیت در مدیریت شهری تهران بوده است. این مسیر اما به اینجا نیز متوقف نشده و هماکنون موارد بسیار بیشتری از شاخصهای شفافیت در شهرداری در وبسایت آن قرار گرفته است: http://shafaf.tehran.ir
اما تلاشهای شورای پنجم تنها معطوف به تحقق شفافیت در شهرداری تهران نبوده است بلکه شورای شهر، اقدامات زیادی را در جهت شفافیتبخشی به فرآیندهای خود به عنوان یک نهاد انتخابی انجام داده است، به گونهای که هماکنون پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران، شفافترین نهاد شورایی و انتخابی در سطح کشور است. برخی از این موارد به شرح زیر است:
- شفافیت آراء اعضای شورای شهر
- انتشار عمومی دستور جلسات به همراه ضمائم
- انتشار عمومی صورت جلسات
- و …