گزارش وبینار «تجربه حکمرانی ۲: دولت الکترونیک در ایران»
جلسه مجازی «تجربه حکمرانی ۲: دولت الکترونیک در ایران»؛ با حضور دبیر «شورای اجرایی فناوری اطلاعات»، مهندس رضا باقری‌اصل روز دوشنبه ۱۳۹۹/۴/۲ توسط «اندیشکده شفافیت برای ایران» برگزار شد.
در این جلسه آقای باقری‌اصل، مهم‌ترین تلاش‌های دولت دوازدهم برای تحقق دولت الکترونیک در ایران را بیان کردند و وظایف و اقدام‌های شورای اجرایی فناوری اطلاعات و کارگروه ملی تعامل‌پذیری دولت الکترونیک و وضعیت پروژه‌های اولویت‌دار دولت الکترونیک را شرح دادند. شورای اجرایی فناوری اطلاعات و کارگروه تعامل‌پذیری دولت الکترونیک که به‌ترتیب دبیری و ریاست آن برعهده مهندس باقری‌اصل است، موضوع توسعه دولت الکترونیک را به‌صورت ویژه در این دولت پیگیری می‌کنند.
آقای باقری‌اصل ارائه خود را این‌چنین تقسیم کردند؛ بیان سابقه دولت الکترونیک در کشور، کارهای انجام‌شده در این حوزه و در نهایت انتظارات دولت از این عرصه و انتظاراتی که مردم از دولت الکترونیک دارند.
دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات، در بخش ابتدایی، سیر تاریخی تحولات نظام اداری و دولتی کشور را مرور کردند و از سال ۱۲۸۵ که نقطه آغاز شکل‌گیری نظام اداری در کشور است صحبت کردند تا ورود رایانه به کشور، تشکیل شورای انفورماتیک در شورای انقلاب و تحولات بعد از جنگ که با ورود اینترنت و استفاده از آن در نظام اداری همراه می‌شد. در بخش تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری به روند سیر و تحول شورای عالی اطلاع‌رسانی به شورای عالی فناوری اطلاعات و ارتباطات اشاره کردند که امروز به دو بخش تقسیم شده است، شورای عالی فضای مجازی که وظیفه خط‌مشی‌گذاری را دارد و شورای اجرایی فناوری اطلاعات که وظایف اجرایی برعهده آن است.
رشد و توسعه حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور، ارائه یک‌سری از فناوری‌ها را آسان کرده است. شکل‌گیری اتوماسیون اداری درون وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی وجه درونی این توسعه بوده و ایجاد دفاتر ارائه‌دهنده خدمات الکترونیکی به مردم وجه بیرونی آن است. دفاتر پلیس+۱۰، پیشخوان‌های دولت، دستگاه قضایی، خدمات تامین اجتماعی و دفاتر شهرداری الکترونیک، گوشه‌ای از این خدمات بودند که بنا بود مطابق قانون به‌صورت متمرکز و یکپارچه خدمات‌رسانی کنند، اما این‌گونه نشد.
پس از بیان تاریخچه، آقای باقری‌اصل به مهم‌ترین چالش‌هایی که در لایه‌های مختلف حکمرانی توسعه دولت الکترونیک وجود داشت، اشاره کردند. لایه قانونی، از جمله فراوانی قوانین و مقررات در این عرصه و هم‌پوشانی و تعارض در قانون‌گذاری؛ لایه ساختاری و نهادی، تعدد نهادهای اثرگذار در این حوزه و نامعلوم بودن تقسیم کار و پاسخگو نبودن دستگاه‌ها؛ لایه بین دستگاهی، عملکرد جزیره‌ای و جدا از هم مجموعه‌های دولتی و متصل نبودن آنها به یکدیگر؛ لایه فرآیندی، ضعف در تقسیم کار نهادی و دشواری‌هایی که بر سر راه گرفتن یک مجوز مشخص از دستگاه‌های مختلف دولتی وجود دارد و مردم را بین دستگاه‌ها سرگردان می‌سازد؛ لایه داده‌ها، مستند نبودن داده‌ها، به‌روز نبودن آنها و کیفیت پایین برای ارائه خدمات؛ لایه خدماتی، نداشتن شناسنامه خدمات و نداشتن کیفیت لازم برای شناسایی خدماتی که دستگاه‌ها ارائه می‌کنند و نهایتا لایه زیرساختی، لایه‌بندی موانع توسعه دولت الکترونیک در ایران بودند.
در ادامه آقای باقری‌اصل مروری کوتاه بر فعالیت‌هایی داشتند که برای رفع موانع مذکور انجام شده است و خلاصه‌ای از تجارب دولت از سال ۹۲ تا به امروز را ارائه دادند. تجربه تهیه نقشه توسعه دولت الکترونیک، حرکت به سمت نسل دوم دولت الکترونیک و یکپارچه‌سازی شبکه‌ها و خدمات و ایجاد پنجره‌های واحد و مرکز ملی تبادل اطلاعات بخشی از فعالیت‌های مهم تا سال ۹۶ بود. همزمانی حرکت دولت الکترونیک با نسل سوم موبایل‌ها و رشد و توسعه بسترهای الکترونیک بر روی موبایل، زمینه لازم برای ارائه حداکثری سرویس‌ها خارج از دولت را فراهم کرد و در همین بازه شاهد رشد چندهزار نرم‌افزار ایرانی خوب در حوزه‌های مختلف ارائه خدمات بودیم؛ سرویس‌هایی که در مقیاس میلیونی ارائه خدمت می‌کنند.
بخش پایانی صحبت‌های مهندس باقری‌اصل مربوط به ارائه‌ای می‌شد که ایشان پیش از این برای رئیس‌جمهور و سایر وزیران داشتند و در آن موضوع «جهش تولید» از منظر توسعه دولت الکترونیکی بررسی شده بود. در این قسمت ضمن اشاره به عوامل موثر بر تولید و بهره‌وری، بر نقش ویژه‌ای که حکمرانی می‌تواند در بهبود و تسریع تولید داشته باشد، تاکید کردند. نمونه‌هایی از فرآیندهای طولانی‌مدت اخذ مجوز یک واحد صنفی، گرفتن استعلام از مراکز مختلف نظیر اداره اماکن و استعلام‌های مکانی، یا مراحل مربوط به دریافت مجوز واحد صنعتی، ثبت شرکت و… موضوعات دیگری بود که به آن پرداختند و عنوان کردند راهکارهایی از جنس حکمرانی باز، داده باز و درنهایت حکمرانی داده می‌تواند پاسخی برای برطرف‌کردن این سازوکارهای ناکارآمد باشد.
مشاهده فیلم کامل وبینار «تجربه حکمرانی ۲: دولت الکترونیک در ایران»:
